با اجرایی شدن نرخ سوم بنزین، نظام سهنرخی سوخت رسماً وارد فاز عملیاتی شد؛ اقدامی که به گفته دولت، نقطه آغاز اصلاح الگوی مصرف سوخت، کاهش واردات بنزین و توسعه حملونقل پاک در کشور است.
جزئیات نرخهای جدید بنزین
بر اساس اعلام وزارت نفت، ساختار فعلی سهمیه و قیمت بنزین به شرح زیر است:
- ۶۰ لیتر بنزین یارانهای با نرخ ۱۵۰۰ تومان
- ۱۰۰ لیتر سهمیه دوم با نرخ ۳۰۰۰ تومان
- مصرف مازاد با نرخ جدید ۵۰۰۰ تومان
نرخ ۵ هزار تومانی برای سوختگیری با کارت جایگاه و همچنین خودروهای فاقد سهمیه فعال شده و برخی خودروها بهطور کامل از سهمیه یارانهای حذف شدهاند.
کدام خودروها بنزین ۵ هزار تومانی میگیرند؟
مطابق تصمیم دولت:
- خودروهای دارای پلاک دولتی (بهجز آمبولانسها)
- خودروهای وارداتی
- خودروهای پلاک مناطق آزاد
- خودروهای سواری داخلی نوشماره با ارزش بیش از یک میلیارد تومان
- مشمول دریافت بنزین با نرخ ۵۰۰۰ تومان شدهاند.
تاثیر بنزین سهنرخی بر حملونقل
به اعتقاد کارشناسان، نظام سهنرخی بنزین در کنار سیاستهای مکمل میتواند بر:
- رفتار مصرفکنندگان سوخت
- هزینههای رانندگان و ناوگان حملونقل
- فعالیت تاکسیهای اینترنتی
- الگوی سفرهای شهری
تأثیرگذار باشد. دولت اما تأکید دارد سهمیه خودروهای شخصی و عمومی بدون تغییر باقی مانده و فشار اصلی متوجه مصرف مازاد است.
هدایت مصرف به سمت سیانجی و حملونقل پاک
در کنار اصلاح قیمت، دولت سیاست تنوعبخشی به سوخت و مدلهای حملونقل را در دستور کار قرار داده است:
کاهش ۵۰ درصدی سهمیه دوم خودروهای دوگانهسوز
- تشویق به استفاده از سیانجی
- توسعه خودروهای برقی و هیبریدی
- گسترش حملونقل عمومی
هدف این اقدامات، تغییر تدریجی الگوی مصرف و کاهش وابستگی به بنزین است.
چرا دولت به بنزین سهنرخی رسید؟
اصلیترین دلیل اجرای این سیاست، ناترازی تولید و مصرف بنزین است.
مصرف روزانه بنزین در کشور به حدود ۱۴۰ میلیون لیتر رسیده، در حالی که تولید روزانه ۱۰۰ تا ۱۱۵ میلیون لیتر است.
این شکاف، دولت را ناچار به واردات چندمیلیارد دلاری کرده؛ آن هم در شرایطی که:
- هزینه هر لیتر بنزین وارداتی حدود ۶۶ هزار تومان
- هزینه تولید داخلی نزدیک ۱۰ هزار تومان است
حتی با نرخ ۵ هزار تومانی نیز دولت بخش عمده هزینه سوخت را پرداخت میکند.
اثر تورمی و محل هزینهکرد منابع
برآوردها نشان میدهد:
بیش از ۸۰ درصد خودروها با ۱۶۰ لیتر سهمیه ماهانه نیاز خود را تأمین میکنند
اثر تورمی اجرای این سیاست حدود ۰.۲ درصد است
دولت اعلام کرده منابع حاصل از این اصلاح قیمت، صرف:
- کالابرگ الکترونیکی
- حمایتهای معیشتی
- توسعه سوختهای پاک
خواهد شد.
دولت متولی طرح گسترده تبدیل رایگان خودروها به دوگانهسوز
یکی از محورهای کلیدی سیاستهای مکمل، احیای جایگاه سیانجی است.
سهم سیانجی در سبد سوخت کشور طی ۴ سال اخیر از ۲۱ درصد به ۱۱ درصد کاهش یافته است.
در واکنش به این روند، دولت:
- طرح تبدیل رایگان خودروهای بنزینی به دوگانهسوز را آغاز کرده
- هزینه تبدیل را بهطور کامل تقبل کرده است
- مجوز ایجاد جایگاههای الپیجی در نزدیکی پالایشگاهها را صادر کرده
- با خودروسازان داخلی برای تولید خودروهای دوگانهسوز قرارداد بسته است
در حال حاضر بیش از ۲ هزار جایگاه فعال سیانجی با ظرفیت ۴۰ میلیون مترمکعب در روز وجود دارد که تنها نیمی از آن استفاده میشود.
آینده مصرف سوخت؛ خوشبینی مشروط
نظام سهنرخی بنزین، اگرچه برای بخشی از جامعه افزایش هزینه ایجاد میکند، اما در نگاه کلان:
- گام نخست مدیریت مصرف انرژی
- کاهش فشار بر بودجه عمومی
- کاهش قاچاق سوخت
- و افزایش شفافیت مصرف
به شمار میرود.
هدایت منابع آزادشده به سمت حملونقل عمومی، ناوگان ریلی، انرژیهای پاک و پروژههای عمرانی میتواند نتایج اقتصادی و زیستمحیطی قابل قبولی برای کشور به همراه داشته باشد.
دیدگاه شما